آنامین لای لایلارى _ anamın laylayları
لای لای دئدیم یاتاسان _ laylay dedim yatasan
قیزیل گوله باتاسان _ qızıl gülə batasan
قیزیل گولون ایچینده _ qızıl gülün içində
شیرین یوخو تاپاسان _ şirin yuxu tapasan
یکی از زیباترین گل ها در فولکلور آذربایجان، همانا گل محمدی می باشد که با عطر و بوی دل انگیزش، دوست داشتنی تر می نماید. و چه زیباست تشبیه فرزند به این گل، چرا که فرزند از دید والدین، زیباترین و خوشبوترین گل روی زمین است.
لای لای دئدیم اوجادان _ laylay dedim ucadan
سسیم چیخمیر باجادان _ səsim çıxmır bacadan
تانری سنی ساخلاسین _ tanrı səni saxlasın
چیچکدن، قیزیلجادان _ çıçəkdən, qızılcadan
"باجا" یا "پاجا"، در خانه های قدیمی آذربایجان، محلی برای ورود نور به منازل بود که کاربردهای دیگری هم داشت. این همان سوراخ سقف است که در روز چهارشنبه سوری، پسرها شال خود را به منازل همسایه ها می انداختند و هدیه می خواستند. »چیچک« و »قیزیلجا« نیز همان بیماری های سرخک و آبله هستند که در قدیم از بیماری های صعب العلاج به شمار میرفت.
لای لای دئدیم یاتینجا _ laylay dedim yatınca
گؤزلرم آی باتینجا _ gözlərəm ay batınca
جانیم دوداغا یئتدی، _ canım dodağa yetdi
سن حاصیله چاتینجا. _ sən hasıla çatınca
امان از مهر مادری! … با هم از فداکاری های مادرانه در این لالایی به چشم می خورد.بالامین یوخوسو گلیر _balamın yuxusu gəlir
لای لایی نین سسی گلیر _ laylayının səsi gəlir
اوزاق-اوزاق داغلاردان _ uzaq uzaq dağlardan
بالامین داییسی گلیر _ balamın dayısı gəlir
به واسطه محبت خواهرانه به دایی فرزندش، اینجا نیز مادر با فرزندش سخن می گوید و به او وعده آمدن دایی را می دهد.
لای لاییْ نام یات بالام _ laylayınam yat balam
گوُن ایله چیْخ بات بالام _ günilə çıx bat balam
من آرزوما چاتمادیم _ mən arzuma çatmadım
سن آرزووا چات بالام _ sən arzuva çat balam
این لالایی به نوعی نشانگر شکوه مادر از زمانه و آرزوی بهترین ها برای فرزندش می باشد، چنانکه می گوید: من برای تو لالایی(آرامش) هستم، فرزندم بخواب… همراه خورشید (نشان دهنده عظمت، بزرگی، نور
لای لای آهو گؤز بالام _ laylay ahu göz balam
لای لای شیرین سؤز بالام _ laylay şirin söz balam
گؤزَل لیکده دونیادا _ gözəllikdə dünyada
تکدی منیم اؤز بالام_ təkdi mənim öz balam
در فولکلور آذربایجان، آهو نماد زیبایی است و در این لالایی، مادر فرزند خود را به مثابه تمام زیبایی های عالم می بیند.
لالاییْ نام اؤز بالام
قاشی قارا گؤز بالام
دیلین بالدان شیرین دیر
دوداغیْندا سؤز بالام
این لالایی نیز مانند لالایی بالایی نشان از ستایش فرزند در مدح نوزادش دارد. اما چیزی که این لالایی جلب توجه می کند، اشاره به زبان فرزند است، چنانکه می گوید: من برای تو لالایی(آرامش) هستم، فرزند دلبندم… ای که چشم و ابرویت سیاهند (که در ادبیات آذربایجان، زیباترین چشم و ابروها سیاه هستند)… زبان تو (ترکی آذربایجانی) از عسل هم شیرین تر است… بر لبانت سخن ها داری با این زبانت…
لایْ لایْ دیلین دوز بالام _ laylay deyim döz balam
دیل آچ گینان تئز بالام _ dil açgınan tez balam
من اوتوروم سن دانیْش _ mən ötürüm sən danış
شیرین شیرین سؤز بالام _ şirin şirin söz balam
در این لالایی، محبت مادر به فرزندش به اوج می رسد و این است مهر مادر آذربایجانی به فرزند دلبندش، که می خواهد هر چه زودتر صدای فرزندش را بشنود و با او سخن بگوید.
لای لای بالام گۆل بالام _ laylay balam gülbalam
من سَنَه قوربان بالام _ mən sənə qurban balam
قان ائیلَه مَه کؤنلۆمو _ qan eyləmə könlümi
گَل مَنَه بیر گۆل بالام _ gəl mənə bir gül balam*
لای لاییْ نام گۆل بالام _ laylayınam gül balam
تئل لَری سۆنبۆل بالام _ telləri sünbül balam
کَپَنَک دَن سئرچَه دَن _ kəpənəkdən serçədən
یوخوسو یۆنگۆل بالام _ yuxusu yüngül balam
در فولکلور آذربایجان، از هر یک از اجزای طبیعت بعنوان نمادی جهت معرفی خصوصیات افراد استفاده می شود. در این لالایی، خواب سبک نوزاد به خواب سبک پروانه و گنجشک تشبیه می شود
QAYNAX : FACABOOK/Türkcə Sözlüke